Mặc dù số lượng thư rác (spam) đang giảm với tỉ lệ đáng kể, nhưng hoạt động phát tán spam đang theo hướng ngày càng tinh vi hơn với những mánh khóe mới.
Cuối những năm 1990, Robert Soloway kiếm được mỗi ngày 20.000 USD từ công việc của một spammer. Anh ta lái những chiếc xe đáng mơ ước, diện những đồ hàng hiệu, và sống một cuộc đời vương giả của một “ông vua thư rác” – một spammer thành công nhất thế giới.
Nhưng năm 2011, “nghề spam không còn là mảnh đất màu mỡ mà bất kỳ ai cũng có thể nghĩ đến”, Soloway thừa nhận, sau 4 năm lĩnh án tù vì những hoạt động spam.
Trước đây, Soloway tiến hành spam để tiếp thị cho Newport Internet Marketing – công ty của chính anh ta. Công ty này chuyên cung cấp mọi loại dịch vụ spam cho các nhà tiếp thị. Chẳng hạn, với cái giá 195 USD, khách hàng của công ty sẽ mua được 15 ngày spam với mục tiêu là 2 triệu địa chỉ thư điện tử. Hoặc với số tiền lớn hơn như 495 USD, “ông vua spam” Soloway có thể giúp họ tiếp cận với 20 triệu địa chỉ.
Tuy nhiên, theo lời Soloway, thậm chí từ trước khi anh ta bị bắt, năm 2007, hoạt động spam đã bắt đầu gặp những trở ngại. “Khi đó tôi đã có đến hơn 10 năm kinh nghiệm và biết mọi cách có thể để gửi đi tin rác, nhưng tôi vẫn bị mất tiền”, Soloway thừa nhận.
Vậy vấn đề của anh ta là gì? Vào năm 1997, Soloway kiếm được 20.000 USD mỗi ngày chỉ bằng 1 tài khoản Earthlink và một mail server dùng riêng. 10 năm sau, anh ta sử dụng hàng trăm, thậm chí có lẽ là hàng ngàn tài khoản, máy tính và tên miền Internet để tham gia trong một trò chơi ngày càng phức tạp hơn với các lực lượng chống spam. Và cuối cùng khi dừng cuộc chơi, thu nhập hàng ngày lúc đó của Soloway chỉ còn lại 20 USD.
“Điều này có thể nói lên rằng hệ thống chống spam đã hoạt động rất hiệu quả”, Soloway nói.
Spam tụt dốc
Mỗi năm trôi qua, các hoạt động tội phạm trên mạng Internet dường như đang gây nhiều nhiễu loạn hơn: Các loạt tấn công từ chối dịch vụ làm sập hệ thống mạng các quốc gia, các đảng tội phạm kiếm về hàng trăm triệu USD bằng cách ăn trộm dữ liệu thẻ ngân hàng, tham vọng hạt nhân của một quốc gia bị cản trở bởi một loại sâu máy tính mới….
Nhưng có vẻ như spam lại là loại ít phát triển nhất. Lần đầu tiên, cường độ các loại spam giảm xuống trông thấy vào cuối năm 2010. Tháng 9 năm đó, nhóm IronPor thuộc Cisco System ghi nhận có khoảng 300 tỷ tin rác mỗi ngày. Đến tháng 4/2011, con số này chỉ còn 34 tỷ mỗi ngày – một mức giảm đáng kể.
Biểu đồ biểu thị cường độ spam từ tháng 6/2010 đến tháng 6/2011. Nguồn: Cisco.
“Các mạng máy tính ma (botnet) sản sinh spam lớn nhất đã bị đánh sập và rất nhiều thư rác về lĩnh vực dược phẩm cũng biến mất theo đó”, Nilesh Bhandari, Giám đốc sản phẩm Cisco, giải thích. Nhiều người cho rằng, các vụ bắt giữ đối với những kẻ phát tán thư rác hàng đầu vào cuối năm 2010 cũng khiến cho hoạt động này giảm sút.
Tuy nhiên, nguyên nhân cho hiện tượng này có thể được giải thích bằng thực tế rằng phương thức spam qua email theo cách truyền thống đã không còn đem lại nhiều lợi nhuận như trước kia.
Joe Stewart, nghiên cứu viên của SecureWorks thuộc hãng máy tính Dell, cho biết, mỗi năm anh ta đều tìm hiểu về các mạng botnet spam hàng đầu trên Internet để phân tích thư rác và theo dấu các máy tính bị tấn công.
Tuy nhiên, năm nay Stewart không tìm thấy bất kỳ một mạng botnet mới nào xuất hiện. Trong bản báo cáo mới đây nhất của mình, Stewart cho biết, những nguồn sản sinh thư rác hiện đang hoạt động đã có từ cách đây 2 năm.
Như vậy, trải qua những thời kỳ đầu “không spam” của Internet (trước đó là Arpanet), đến khi Gary Thuerk mở ra thời kỳ tiếp thị số hóa, và người tiêu dùng đổ xô vào thế giới Internet giữa những năm 90, một nền văn hóa online cởi mở đã đem đến đất sống cho những kẻ lừa gạt. Và giờ đây, dường như đa phần các thư gửi trên Internet lại trở thành các email thương mại tự nguyện.
Spammer thay đổi chiến thuật
Gần đây, các spammer phải đối mặt với sự suy thoái. Khi mà các công cụ lọc spam hoạt động ngày càng hiệu quả hơn, các spammer buộc phải tăng cường độ tin rác mà họ gửi đi. Nếu như chỉ một phần nhỏ của 1% trong số 1 triệu tin rác đi lọt, nó cũng không mang lại lợi nhuận. Cho đến khi 1 triệu tin hoàn thành nhiệm vụ, họ mới bắt đầu thu tiền về. Nhưng như đã nói ở trên, có vẻ như cuộc chiến theo cách thức này đang tạm lắng xuống.
Không phải các spammer đã chịu từ bỏ, chỉ là vì cuộc chơi đang thay đổi…